OPIS PROJEKTU
Projekt ma na celu opracowanie aplikacji BEST (baza ewaluacji sprawności i treningu) pozwalającej na ewaluację stanu wydolności krążeniowo oddechowej, sprawności fizycznej i ich poprawy u osób z niepełnosprawnościami podejmujących aktywność fizyczną w wybranych sekcjach sportowych prowadzonych przez Polski Komitet Paraolimpijski (PKPar).
Badania literaturowe podają, że podejmowanie usystematyzowanej aktywności fizycznej wśród osób z niepełnosprawnościami prowadzi do poprawy wydolności fizycznej (Dağ i wsp. 2021; Ndayisenga 2019; Martins i wsp. 2021). Zarówno komponenty związane z siłą, mocą jak i z wydolnością krążeniowo oddechową podlegają rozwojowi pod wpływem treningu fizycznego. W licznych pracach poświęconych rozwojowi cech sprawności fizycznej i wydolności fizycznej podkreśla się rolę systematycznego i ustrukturyzowanego treningu na podniesienie efektywności treningu (Willingham iwsp. 2019; Hutzler i wsp. 2009). Odpowiednie planowanie zajęć oraz kontrola ich wykonania jest podstawą do optymalizacji efektów prowadzonego treningu. Dodatkowo indywidualizacja treningu, która jest niezbędna w sporcie osób z niepełnosprawnościami jest niezbędna do podniesienia efektów ćwiczeń.
Ograniczeniem w podejmowaniu aktywności fizycznej i treningu sportowego przez osoby z niepełnosprawnościami (OzN) u najlepszych trenerów są możliwości logistyczne jak i ograniczone zasoby finansowe, co potwierdza raport . Bezpośrednia kontrola nad ćwiczącymi w trakcie zajęć indywidualnych bądź grupowych została również znacząco ograniczona przez pandemię wirusa COVID-19 (Fitzgerald i wsp. 2022).
Aplikacja BEST oprócz skierowania jej do zawodnika, będzie miała moduł trenerski. Dzięki temu rozwiązaniu będzie istniała interakcja i możliwość przesyłania informacji zwrotnej odnośnie działań treningowych dwukierunkowo. Jest to niezwykle istotne w szczególności w odniesieniu do osób z niepełnosprawnościami, u których należy zaadaptować wykonywane ruchy do możliwości funkcjonalnych i subiektywnych odczuć ćwiczących. Analizując inne dostępne aplikacje nie obserwowano zbyt wielu możliwości interakcji pomiędzy zawodnikiem i trenerem w czasie rzeczywistym. Większość z aplikacji jedynie śledzi trening lub tylko daje instruktarz do wykonania ćwiczeń, a nie uwzględniają subiektywnie ocenianego stanu zawodnika w czym widzimy możliwość zwiększenia efektywności treningu.
Badania w projekcie podzielono na następujące etapy:
- Badania potrzeb użytkowników końcowych aplikacji. W tym etapie przewidziano udział zawodników, trenerów, instruktorów i członków zarządów, co pozwoli na wieloaspektowe dostosowanie produktu.
- Pierwsze badania wydolności fizycznej uczestników sekcji sportowych
- Testy sprawności fizycznej. Na podstawie wyników określone zostaną zależności pomiędzy zaproponowanymi próbami testowymi i badaniami laboratoryjnymi.
- Przeprowadzone analiz i walidacji testów sprawności fizycznej. Stworzone zostaną wartości referencyjne testów sprawności.
- Drugie badania wydolności fizycznej uczestników sekcji sportowych
Grupa docelowa
Badania w trakcie realizacji projektu będą prowadzone na uczestnikach pływackich sekcji sportowych PKPar. Planowane jest dwukrotne przebadanie 150 – 200 osób w zakresie wydolności fizycznej i testów sprawnościowych.
Planowane efekty projektu:
Przewiduje się, że w wyniku projektu powstanie aplikacja BEST dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, zwalidowane zostaną testy „terenowe” do oceny kondycji fizycznej, opracowane zostaną wartości normatywne dla wyników poszczególnych prób sprawnościowych i dokonana zostanie ocena skuteczności programów treningowych w sekcjach sportowych PKPar.
- Dağ, F., Çimen, Ö. B., & Doğu, O. (2021). The effects of arm crank training on aerobic capacity, physical performance, quality of life, and health-related disability in patients with Parkinson’s disease. Irish Journal of Medical Science (1971-), 1-8.
- Ndayisenga, J. (2019). Circuit training intervention for adaptive physical activity to improve cardiorespiratory fitness, leg muscle strength static and balance of intellectually disabled children. Sport Mont, 17(3), 97-100.
- Martins, R., Wamosy, R. M. G., Cardoso, J., Schivinski, C. I. S., & Beltrame, T. S. (2021). Evaluation of cardiopulmonary system outcomes in children with developmental coordination disorder: A systematic review. Human Movement Science, 80, 102888.
- Willingham, T. B., Melbourn, J., Moldavskiy, M., McCully, K. K., & Backus, D. (2019). Effects of treadmill training on muscle oxidative capacity and endurance in people with multiple sclerosis with significant walking limitations. International journal of MS care, 21(4), 166-172.
- Hutzler, Y., & Korsensky, O. (2010). Motivational correlates of physical activity in persons with an intellectual disability: a systematic literature review. Journal of Intellectual Disability Research, 54(9), 767-786.
- Fitzgerald, H., Stride, A., & Drury, S. (2022). COVID-19, lockdown and (disability) sport. Managing Sport and Leisure, 27(1-2), 32-39.
Osoby współpracujące przy projekcie:
dr Michał Starczewski
dr hab. Jolanta Marszałek
dr hab. Izabela Rutkowska
dr Grzegorz Bednarczuk
dr Patrycja Bobowik
Prof. Andrzej Kosmol
Andrzej Lach
Marzenna Zawadzka
Małgorzata Butkiewicz-Ostrowska